De verbinding van Esther van Pomeren

‘Een mensenmens die wil dat iedereen zich thuis voelt’, zo omschrijft Esther van Pomeren zichzelf. Ze doet dan ook alles om verbinding te zoeken met mensen: hier in de wijk, waar ze bewust is teruggekeerd na omzwervingen elders, maar ook in haar werk bij Goudse kunst- en cultuurinstellingen als ‘urban curator’.

Esther is geboren op het Gloriantplantsoen en opgegroeid op de Rentmeesterslag. ‘Een warme, veilige jeugd’, zo vertelt ze, ze ziet zichzelf nog met het gezin naar de kinderboerderij gaan. Ze noemt Gouda ‘positief veranderd’ ten opzichte van haar jeugd: “Er zijn veel meer sociale initiatieven in de stad om iedereen laagdrempelig aan te laten haken.” Al gebeurde dat vroeger kleinschalig ook: “Mijn opa was kapper in de Spoorstraat, en mijn oma maakte op zaterdag soep, dat zat voor de klanten dan bij de prijs inbegrepen.”

Esther heeft altijd mogelijkheden gezien juist in de verschillen tussen mensen, of het nu is door afkomst, visie of rijkdom. “Iedereen heeft een verhaal. Diversiteit is een rijkdom en dat is niet altijd zichtbaar.” Die instelling leidde tot een studie culturele antropologie  en religies in de hedendaagse samenleving, met een specialisatie in culturele diversiteit en de Islam’.

‘Taboe onderwerpen’
Ze deed ervaringen op in meerdere banen: bij een projectbureau in Amsterdam ontwikkelde ze onderwijsprojecten op ‘taboe onderwerpen’ zoals psychische gezondheid, discriminatie en armoede maar ook op gebied van kunst en cultuur. Bij  antidiscriminatiebureau Radar in Rotterdam onderzocht ze hoe mensenrechten in de praktijk uitwerken.

In die baan zat ze ‘teveel achter de computer’ en ze besloot naar Marokko te vertrekken toen ze werd gevraagd een school mee op te richten. Bij terugkomt werkte ze bij de Goudse Weekendschool en toen lonkte de baan als ‘urban curator’, zeg maar ‘verbinder’ voor de vier Goudse kunst- en cultuurinstellingen: Museum Gouda, de Garenspinnerij, de Schouwburg( en Cinema) en de Bibliotheek. Ze werkt vanuit het Museum en onderzoekt met de vier directies “wat we kunnen doen voor de stad, hoe breiden we uit wat we al doen, vanuit de vraag hoe zijn we relevant. Alles wat ik deed komt samen in wat ik nu doe in Gouda.”

Goudse iconen
Met het Stedelijk Museum in Amsterdam ontwikkelde ze projecten om jongeren actief te betrekken bij het museum. Ook jongeren die ‘niets met kunst en cultuur hadden’ zoals ze zeiden. “Ze laten zien dat kunst en cultuur ook over hen gaat, dat hun verhaal ook gehoord mag worden in een museum. Exposities, theater, dans, verhalen, muziek. Kunst en cultuur, het is allemaal een verbindingsmiddel.”

Die ervaring gebruikt ze nu ook in het project Goudse Iconen, voor de viering van 750 stadsrechten. 50 betonnen kaasmeisjes worden versierd door kunstenaars en verschillende groepen in de stad, die vaak geen podium hebben. Denk aan ouderen van de Hanepraij, kinderen uit Korte Akkeren, statushouders. “Groepen die het verdienen gehoord te worden. “Ik hoop dat ook mensen uit oud-Achterwillens gaan meedoen.”

De beelden staan bij de opening van het jubileumjaar, april 2022, op de Markt. Daarna zwermen ze uit over de stad, waar ze tot september blijven staan. Er komt een boek over, en een fietsroute. “Zo kunnen Gouwenaars bij elkaar in de wijk gaan kijken. Ik hoop vooral op veel nieuwe ontmoetingen en verbindingen.”

Kunst bij Promen
Een ander project is de pilot kunst- en cultuur op locatiepilot bij Promen. “Veel werknemers daar hebben een beperking, zijn laag opgeleid, sommige zijn laaggeletterd en Promen doet ook aan ontwikkeling, bijvoorbeeld op het gebied van gezondheid. Dat kan ook met kunst dacht ik, dus nu zijn er kunst en cultuurprojecten waar werknemers onder werktijd aan kunnen meedoen. Nederlands zingen, om de taal beter te leren, werken aan de kunsttafel met een vakdocent, heel ontspannen en gezellig.

Mensen met bijzondere verhalen
Ze kwam graag terug naar Gouda. “De stad heeft de omvang van een groot dorp met de dynamiek van een grote stad.” De keuze voor oud Achterwillens was bewust. “Het is een gemengde wijk, met weinig onderlinge contacten en daardoor onbegrip. Met mensen met bijzondere verhalen. Daar wordt ik door aangetrokken, ik heb mijn hele leven al positief tegen verschillen aangekeken. Als je meer van elkaars cultuur weet, ontstaat er begrip.”

Ze noemt als voorbeeld een buurman die hele broden voert aan de vogels en eenden. “Belerend toespreken dat daar ratten van komen, helpt niet. Als je weet dat mensen dat doet vanuit hun (religieuze) overtuiging dat het slecht is om eten weg te gooien en dat je goed moet zijn voor dieren, ga je daar op een heel andere manier het gesprek over aan.”

Meedenken over oud Achterwillens
Esther denkt ook mee over de herinrichting van de wijk. “Binnenkort komt de gemeente naar de wijk, dan  laten we de (on)mogelijkheden zien. Het is sociale woningbouw, waar veel kwetsbare mensen wonen, met andere zorgen dan bijvoorbeeld zwerfvuil. Voor veel van hen is 1,50 voor een volle vuilniszak, en biozakjes van 10 cent voor het GFT-afval echt teveel.”

Dat belet Esther niet om samen met haar man wekelijks het zwerfvuil in haar omgeving te lijf te gaan. “Stiekem hoop ik dat ze denken ‘arme buurvrouw, laat ik maar niks op straat gooien’”, lacht ze. Zij helpt graag mee om van de wijk een plek te maken waar ‘niet meer iedereen zijn eigen tuintje aftimmert, maar we met z’n allen kijken naar we naartoe gaan.”

Niet zonder de rest
Haar enthousiasme werkt aanstekelijk, al valt ze even stil bij de vraag ‘waar sta je over vijf jaar’? “Nog veel meer initiatieven om de sociale verbanden te verstevigen. Ik ben optimistische over veranderingen, al realiseer ik me dat veranderingen tijd kosten, en aandacht, geduld en toewijding. En ik wil wel vooruit maar niet zonder de rest.”

Tijd zal leren of Esther at geduld heeft, maar aan haar enthousiasme en daadkracht zal het niet liggen.