Rondje Goverwelle met verrassende ontdekkingen

Onder leiding van Goudoloog buiten de Singels, Marina Perdijk, gingen gisteren bijna 20 deelnemers rond door Goverwelle. Goverwelle ligt, net als Achterwillens, in de 1000 jaar oude polder Willens. In voorbereiding op Gouda750 liep uw blogschrijver mee om de historische verhalen bij Goverwelle mee te nemen.

De plannen met Goverwelle waren in de zestiger jaren vorige eeuw grotesk: een driebaans-ontsluitingsweg met aan het begin en einde grote blokkendozen, als een soort toegangspoorten. Daarvan zijn nu het gebouw van Mozaïek en sporthal de Zebra nog de laatste getuigen. De 1000 jaar oude Voorwillenseweg is nog wel steeds de bedoelde ontsluiting voor fietsers, maar is in de afgelopen tientallen jaren herhaald opgehoogd om het wegzinken in het  moeras te kunnen verhinderen. Nog steeds ervaren de bewoners van Goverwelle de gevolgen van slecht doordachte ontwerpen: de capaciteit aan waterberging is slechts 7,5% van het wijkoppervlak, waar 10% de norm is.

Wist u dat in de oostelijke bocht van de Voorwillenseweg (op de hoek bij de Willenskade) een groot gevangeniscomplex gepland was? Ook daarvan zijn de extra brede grachten nog zichtbaar op de hoek van de Voorwillenseweg met de Willenskade. Het complex zelf is uiteindelijk in Zoetermeer gerealiseerd. En ook het ‘woonwagencomplex’, gesitueerd aan de rand (liefst in de buitenwereld) is toch een onderdeel van de wijk geworden. Daar ontmoetten we in ons rondje Goverwelle, de Kroon van Gouda, de historische figuur Anna Barbara van Meerten – Schilperoort (1778-1853): een Goudse weldoenster die een kostschool oprichtte en met de opbrengsten wel deed aan de gevangenen van Gouda. Ook was zij haar tijd ver vooruit met het indienen van een wet voor vrouwen studierecht (in haar tijd moest zij nog toestemming vragen om als vrouw te mogen studeren!). Het tijdschrift Pénélopé is ook door haar opgericht. Haar gedenksteen is te vinden in de St. Janskerk, maar in het rondje Goverwelle vertelde zij ons haar levensverhaal op de plek waar bijna een nieuwe Goudse gevangenis verrezen was.

Ook ligt er een stukje Goverwelle niet in de polder Willens, maar in de polder Stein. Twee zeer oude polders die ooit samen één gemeente vormden. In de polder Stein stond ook nog het Klooster waar de wereldvermaarde Erasmus een tijd doorbracht. Zijn moeder, Margaretha Goldana, verscheen in ons rondje op de Tiendweg. Met het Klooster Emmaüs in de verte op de achtergrond, vertelde zij haar levensverhaal. Een boeiend verhaal dat samenhangt van toevalligheden,  passie, liefde en sociale afwijzing. Zij kwam in 1460 naar Gouda met de wens om in te treden in een van de vele kloosters. Zij zocht onderdak en liep tegen ene Gerard op. Die was door zijn familie voorbestemd om in te treden in een klooster en had een huishoudster nodig. Dat toeval leidde tot een mooie romance tussen beiden met een sociaal onwelgevallige afloop: de geboorte van zelfs een tweede kind: Erasmus; en een bijbehorend verhaal waardoor we van Margaretha begrepen waarom Erasmus nooit zo van Gouda heeft gehouden (zoals dat ook omgekeerd het geval wás in het verleden).

Vervolgens kwamen we aan bij de Hof(poldersingel): daar was uiteindelijk toch nog Wilhelmina van Pruisen (1751-1820) te Gouda gearriveerd. Eerder was ze door patriotten tegengehouden bij Bonrepas en onverrichterzake teruggekeerd naar Nijmegen. Vandaag vertelde ze ons over haar man, de zwakke stadhouder Willem V; en hoe zij haar broer had overtuigd om in te grijpen in het zwakke bestuur van Holland. Maar het zou nog duren tot na de Bataafse Republiek voordat haar zoon koning Willem I de krachtige leiding over de Nederlanden op zich zou nemen.

Wilhelmina van Pruisen: ooit tegengehouden door Goudse patriotten bij Bonrepas: maar niet vandaag!

Aan het einde van de wandeling, vlakbij winkelcentrum Goverwelle, staat nog het onttakelde kasteel (elektriciteitshuisje), waarvandaan je oorspronkelijk met een kabelbaantje naar het eiland kon. De ratelende overtocht over het water naar het eiland heeft een paar jaar geduurd voordat omwonenden succesvol dit mooi bedachte jeugdspeeltuin idee hebben doen afbreken.

Deelnemers aan deze rondwandeling gaven de gids een groot applaus en veel complimenten. Ondanks de bijtend koude voorjaarswind ging ieder opgewekt zijns weegs.

Marina Perdijk, Goudoloog buiten de Singels